ΟΧΙ στην ενοποίηση-συγχώνευση των τμημάτων προσχολικής αγωγής (ΕΡΑ)

23 Οκτωβρίου 2017

ΟΧΙ στην ενοποίηση-συγχώνευση των τμημάτων προσχολικής αγωγής των σχολών Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας του ΑΤΕΙ (νηπιοβρεφοκόμων) με τα τμήματα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης(νηπιαγωγών) των  Παιδαγωγικών  Σχολών των ΑΕΙ.

Η ΕΡΑ έχει τοποθετηθεί για το θέμα της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης, προτάσσοντας μάλιστα πρώτη αυτή μεταξύ των συνδικαλιστικών παρατάξεων την ανάγκη της 14χρονης δημόσια δωρεάν υποχρεωτικής εκπαίδευσης και τη δίχρονη υποχρεωτική φοίτηση στο νηπιαγωγείο όλων των παιδιών 4-6 ετών.

Ταυτόχρονα η κριτική μας έχει εστιαστεί εναντίον της Ν.Δ. και του κ. Κ. Μητσοτάκη που έχει παραλείψει από το λεξιλόγιό του το νηπιαγωγείο και μιλάει μόνο για παιδικούς σταθμούς (βλ. συνέδριο Ν.Δ. στην Πάτρα) σε ευθυγράμμιση με την πλειοψηφία της Κ.Ε.Δ.Ε. που ζητάνε η εποπτεία των νηπιαγωγείων να περάσει στους Δήμους με ότι αυτό σημαίνει.

 Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, αντιπαράθεσης με τη γραμμή Μητσοτάκη και της νεοφιλελεύθερης πλειοψηφίας της  ΚΕΔΕ ενημερωνόμαστε από δημοσιεύματα στον Τύπο ότι το Υπουργείο Παιδείας συζητά με τους πρυτάνεις για το θέμα της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης στη βάση προτάσεων που θέλουν τη συγχώνευση των τμημάτων νηπιοβρεφοκόμων του ΑΤΕΙ με το τμήματα προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης των  Παιδαγωγικών  Σχολών των ΑΕΙ.

Οι προτάσεις  αυτές βρίσκονται σε αντίθεση με την έννοια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης όπως αυτή υπάρχει στην Ελλάδα, με ανοιχτό το ενδεχόμενο το νηπιαγωγείο να αποκοπεί από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και να επικρατήσει η άποψη η προσχολική αγωγή και εκπαίδευση να ξεκινά από τον 1^ο χρόνο των παιδιών και αντίστοιχα, η «αγωγή και εκπαίδευση» στις ηλικίες 4-6 να αναχθεί σε φροντίδα.

Το ελληνικό νηπιαγωγείο από το 1929 αποτελεί μέρος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης  και οι σπουδές των νηπιαγωγών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις σπουδές των δασκάλων και τα Παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής Αγωγής και εκπαίδευσης και δημοτικής εκπαίδευσης ανήκουν στην ίδια σχολή, την Παιδαγωγική Σχολή του ΑΕΙ.  Μάλιστα, η πρωτοσχολική εκπαίδευση για παιδιά 4 έως 6 ετών είναι κρίσιμη και αναγκαία, πέραν των άλλων, και για την ομαλή μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό.

Η ενοποίηση δύο διακριτών επιστημονικών χώρων θα αποτελέσει το έναυσμα για την περαιτέρω απορρύθμιση και την αποδιοργάνωση των επαγγελματικών προσόντων και κατ ́ επέκταση και των επαγγελματικών δικαιωμάτων τα οποία απορρέουν από τους εν λόγω χώρους. Αυτό σημαίνει πως μια τέτοια στρατηγική επιλογή, θα αλλάξει ριζικά το τοπίο των εργασιακών προοπτικών και σχέσεων των αποφοίτων ΑΕΙ αλλά και των επιστημονικών πεδίων στα οποία δραστηριοποιούνται τα Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα Νηπιαγωγών.

Θα προκύψει άμεσα πρόβλημα με τα επαγγελματικά δικαιώματα των νέων πτυχιούχων νηπιοβρεφοκόμων των Πανεπιστημιακών Τμημάτων, καθώς θα διεκδικήσουν μέσω προγραμμάτων «εξομοίωσης», που ήδη προτείνουν, τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα, δηλαδή να διορίζονται ως εκπαιδευτικοί νηπιαγωγοί στα νηπιαγωγεία. Εάν οι νηπιοβρεφοκόμοι «εξισωθούν» και εργασθούν ως νηπιαγωγοί –κάλυψη για την οποία δεν υφίσταται ανάγκη, τη στιγμή που υπάρχει υπερκάλυψη από πτυχιούχους νηπιαγωγούς, ποιοι θα προσφέρουν υπηρεσίες στα παιδιά ηλικίας 0-3 και θα στηρίξει τις εργαζόμενες οικογένειές τους;

Όλα αυτά θα δημιουργήσουν κοινωνική αναστάτωση και επιπλέον θα επιφέρουν ματαίωση των κόπων, των σπουδών, των ελπίδων και των προϋποθέσεων των αποφοίτων Πανεπιστημιακών Παιδαγωγικών Τμημάτων Νηπιαγωγών

Εκτός όλων αυτών ενιαίο Πανεπιστημιακό Τμήμα για παιδιά ηλικίας 0 έως 6 ετών δεν μπορεί να υπάρξει, διότι είναι εντελώς διαφορετικές οι ανάγκες των παιδιών  λίγο πριν το δημοτικό από ότι αυτών της βρεφικής και πρώτης νηπιακής ηλικίας.

Η ΕΡΑ  δεν είναι αντίθετη με την αναβάθμιση των σπουδών οποιονδήποτε τμημάτων, μάλιστα επιδιώκει και αγωνίζεται συνολικά για την αναβάθμιση των σπουδών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όμως είναι άλλης τάξης ζήτημα τα τμήματα νηπιοβρεφοκόμων να συγχωνευτούν με αυτό της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης, δηλαδή με το τμήμα Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής σχολής.  Αν κάτι τέτοιο συμβεί θα αντιβαίνει και στην επιστημονική προσέγγιση και στην ιστορικότητα του ελληνικού νηπιαγωγείου, διότι δυο τινά μπορεί να συμβούν, ή η Πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα αρχίζει από τον πρώτο ηλικιακό έτος των παιδιών ή θα καταργηθεί το νηπιαγωγείο από αναπόσπαστο μέρος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Προτάσεις δε, που ακούγονται να υπάρχει  ένα τμήμα που θα έχει δύο κατευθύνσεις τίποτα από τα παραπάνω δεν αναιρεί,  με δεδομένο ότι θα παρέχεται  κοινό πτυχίο.

Το υπουργείο Παιδείας αν υιοθετήσει την πρόταση των πρυτάνεων και κοσμητόρων που φορές βαπτίζουν «επιστημονικότητα» την επέκταση και το «μεγάλωμα» των σχολών, χωρίς μάλιστα  να ακούσει την άποψη της εκπαιδευτικής κοινότητας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, άποψη που στηρίζεται σε επιστημονικά, εκπαιδευτικά και ιστορικά δεδομένα, αλλά και άποψη που εμπεριέχει σαφή πολιτική θέση για το περιεχόμενο και τις σχέσεις εργασίας στο νηπιαγωγείο, θα μας βρει όχι μόνο απέναντι, αλλά σε θέση μάχης.

Υπάρχει το επιχείρημα ότι σε χώρες της Ευρώπης έχουν προσχολική αγωγή ενιαία για παιδιά από 0-6 ετών. Στις χώρες που αυτό εφαρμόζεται οι υποστηρικτές της άποψης αυτής δεν λένε ταυτόχρονα ότι  σε αυτές  προκρίνεται η λογική των παιδικών σταθμών  με κύριο χαρακτηριστικό την αυτοτέλεια σε σχέση με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Σε άλλες χώρες, οι νηπιαγωγοί  σπουδάζουν όπως οι Δάσκαλοι στο πανεπιστήμιο και διδάσκουν μόνο στα παιδιά 3-6 ετών, ενώ  οι νηπιοβρεφοκόμοι είναι οι βοηθοί των νηπιαγωγών και σπουδάζουν σε διετής σχολές. Ευτυχώς το τελευταίο δεν συμβαίνει στη χώρας μας γι αυτό και το τι γίνεται στην Ευρώπη δεν μπορεί να αποτελέσει «φόρμα» για αντιγραφή – επικόλληση.

Αντίθετα στην χώρα μας, μόλις πριν 2 μήνες το Υπουργείο Παιδείας έθεσε σε εφαρμογή ένα και ενιαίο Π.Δ. (79/2017) για τη λειτουργία των νηπιαγωγείων και των Δημοτικών Σχολείων, επιβεβαιώνοντας την αντίληψη ότι το  νηπιαγωγείο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και τον κρίσιμο ρόλο –μεταξύ άλλων- που συντελεί  για το πέρασμα των παιδιών στο πρόγραμμα του Δημοτικού Σχολείου.

Συμπερασματικά:

Υπό τις παρούσες συνθήκες στην Ελλάδα η ενοποίηση των δύο διαφορετικών αντικειμένων και δομών υπό έναν φορέα θα οδηγήσει σε πλήρη κατάρρευση και των δύο και ιδιαίτερα του νηπιαγωγείου. Επιπλέον θα χαθεί ο ενιαίος σχεδιασμός της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με ολέθρια αποτελέσματα για τους ίδιους τους μαθητές, ως προς την ομαλή μετάβαση και ένταξή τους στο δημοτικό σχολείο και θα καταστρατηγηθούν επαγγελματικά δικαιώματα των Νηπιαγωγών που είναι ως γνωστόν πτυχιούχοι ΑΕΙ της Παιδαγωγικής Σχολής, γεγονός που η ΕΡΑ δεν πρόκειται να επιτρέψει να συμβεί, όπως και όλη η εκπαιδευτική κοινότητα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Επίσης, η προτεινόμενη ενοποίηση των δομών φροντίδας και αγωγής με τις δομές εκπαίδευσης (νηπιαγωγεία) είναι ανέφικτη, άκυρη και άρδην θα οδηγήσει τα νηπιαγωγεία, την όλη λειτουργία τους και το θεσμικό πλαίσιο που τα διέπει να υπάγονται στους δήμους, όπως συμβαίνει με τους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς (Νόμος 2880/2001 και ρυθμίσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών ΦΕΚ 497/2002), με ότι αυτό συνεπάγεται για τα κριτήρια πρόσληψης και την αμοιβή του προσωπικού αλλά και το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο.

Η ΕΡΑ δεν δίνει αγώνα κατά των νηπιοβρεφοκόμων και της αναβάθμισης των σπουδών τους. Αν υπάρχει ανάγκη να αναβαθμιστούν οι σπουδές των  Τμημάτων Προσχολικής Αγωγής των Σχολών Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας του ΑΤΕΙ  άμεσα να γίνει. Δεν μπορεί όμως να γίνει συγχώνευση με τα τμήματα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Νηπιαγωγών) των  Παιδαγωγικών  Σχολών των ΑΕΙ,  για όλους του παραπάνω λόγους, εκπαιδευτικούς και πολιτικούς αλλά και για αυτούς που σχετίζονται με την Ιστορική αναδρομή του Νηπιαγωγείου, τη σπουδαιότητα του ρόλου του αλλά και τις  διεθνείς πρακτικές γύρω από την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση.[i]

Η ΕΡΑ δεν θα επιτρέψει να ανοιχτούν «πόρτες και παράθυρα» για την αποκοπή στην ουσία του νηπιαγωγείου από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δεν θα επιτρέψει τα εργασιακά δικαιώματα των νηπιαγωγών, η παρεχόμενη εκπαίδευση των νηπίων και τα μορφωτικά τους δικαιώματα να διολισθήσουν μεταξύ ΕΣΠΑ- Voucher και Δήμων.

Καλούμε το Υπουργείο Παιδείας,

Να μην υιοθετήσει τις προτάσεις για συγχώνευση των τμημάτων προσχολικής αγωγής των σχολών Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας του ΑΤΕΙ (νηπιοβρεφοκόμων) με τα τμήματα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής  και Εκπαίδευσης(νηπιαγωγών) των  Παιδαγωγικών  Σχολών των ΑΕΙ

 Να θεσμοθετήσει άμεσα και σε όλη την επικράτεια  την 14χρονη υποχρεωτική δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση με  δίχρονη υποχρεωτική φοίτηση στο Νηπιαγωγείο και ταυτόχρονα

Να προβεί σε εφαρμογή γενναίου προγράμματος για την ανέγερση σύγχρονων νηπιαγωγείων.

[i]Παραθέτουμε αναφορές για την Ιστορική αναδρομή του Νηπιαγωγείου, τη σπουδαιότητα του ρόλου του Νηπιαγωγείου αλλά και τις  διεθνείς πρακτικές γύρω από την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση:

Ιστορική αναδρομή του Νηπιαγωγείου

Η ιστορία του νηπιαγωγείου στην Ελλάδα ξεκινά από το 1895. Με το νόμο ΒΤΜΘ/1895 το Υπουργείο Παιδείας θεσμοθετεί το νηπιαγωγείο  και στη συνέχεια στις αρχές του 20^ου αιώνα ιδρύονται νηπιαγωγεία σε παραμεθόριες περιοχές, της Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης με σκοπό την ενίσχυση της Ελληνικής γλώσσας και την προετοιμασία για το δημοτικό σχολείο.

Με τη Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του 1929 τα νηπιαγωγεία υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας, εντάσσονται στην στοιχειώδη εκπαίδευση (Α/θμια) και είναι διετής η φοίτηση σε αυτά. Στο νομοθετικό διάταγμα 4397/ 1929 δηλώνεται η θέληση της πολιτείας να ιδρύσει νηπιαγωγεία σε όσους συνοικισμούς υπάρχει ανάγκη «γλωσσικής προπαιδείας των νηπίων δια το δημοτικόν σχολείον..»

Στη συνέχεια με το άρθρο 1 του ν. 309/1976 (Α΄100) ορίστηκε ότι «1. Η Γενική Εκπαίδευσης, Δημόσια και Ιδιωτική, παρέχεται εις τα: α) Νηπιαγωγεία β) Δημοτικά σχολεία γ) Γυμνάσια δ) Λύκεια. 2. …», ενώ το άρθρο 4 παρ.3 του ιδίου νόμου προεβλέφθη ότι «Η φοίτησις εις τα νηπιαγωγεία δύναται να καταστεί υποχρεωτική εις περιοχάς της Χώρας οριζομένας εκάστοτε δια Πρ. Δ/των….».

Περαιτέρω, με το άρθρο 2 του ν. 1566/1985 (Α΄167) ορίστηκε ότι: «1. Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται στα νηπιαγωγεία και στα δημοτικά σχολεία…. 3. Η φοίτηση στα νηπιαγωγεία είναι διετής … 4. Η φοίτηση στα νηπιαγωγεία γίνεται υποχρεωτική σταδιακά και κατά περιοχές της χώρας που ορίζονται με κοινή απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας ..». Στη συνέχεια με το ν. 3518/2006, άρθρο 73 παρ. 1 που αντικατέστησε την παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 1566/1985 ορίζεται ότι: «Η φοίτηση στα νηπιαγωγεία είναι διετής και εγγράφονται σε αυτά νήπια που συμπληρώνουν την 31^η Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής ηλικία τεσσάρων (4) ετών. Η φοίτηση όσων την 31^η Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής συμπληρώνουν ηλικία πέντε (5) ετών είναι υποχρεωτική και στην περίπτωση αυτή έχει εφαρμογή το δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 1566/1985.»

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι τα Νηπιαγωγεία από την ίδρυση τους και μέχρι σήμερα ανήκουν στην Γενική Εκπαίδευση. Εντάσσονται στην Α/θμια Εκπαίδευση σε ενιαίο σχεδιασμό με το δημοτικό σχολείο ο οποίος βασίζεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) καθώς και στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) για το νηπιαγωγείο προωθώντας την ομαλή μετάβαση της ηλικιακής ομάδας 4-6ετών στο δημοτικό σχολείο

Η σπουδαιότητα του ρόλου του Νηπιαγωγείου

Τη σημαντικότητα του ρόλου του Νηπιαγωγείου έχει αναγνωρίσει διαχρονικά η Ελληνική Πολιτεία και για αυτό προέβη στην υλοποίηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης για ένα έτος, ενώ έχει ενσωματώσει και τα δύο έτη φοίτησης του νηπιαγωγείου στον ενιαίο σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής (αναλυτικά προγράμματα κλπ).

Στη σημερινή συγκυρία και με δεδομένη την τεράστια σπουδαιότητα της φοίτησης στο Νηπιαγωγείο για την ισόρροπη και ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών καθώς και για την ομαλή μετάβαση τους στο δημοτικό σχολείο, η πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει και να επιδιώξει την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης που παρέχει το Νηπιαγωγείο, με τη υποχρεωτική θεσμοθέτηση της φοίτησης και των προνηπίων.

Η υποχρεωτική φοίτηση στο νηπιαγωγείο για δύο έτη (4 – 6 ετών) σημαίνει την υποχρέωση της πολιτείας να αναθέτει την εκπαίδευση των παιδιών αυτής της ηλικίας σε εκπαιδευτικούς των Παιδαγωγικών τμημάτων των Πανεπιστημίων, που έχουν σπουδάσει αποκλειστικά για την εκπαίδευση της ηλικιακής ομάδας των 4-6 ετών και αυτό μπορεί να γίνει με τη θέσπιση της δίχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Η δίχρονη εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο είναι απαραίτητο να είναι υποχρεωτική για την πολιτεία διότι με αυτό τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα στα νήπια παραμένοντας δύο χρόνια στο Νηπιαγωγείο να ολοκληρώσουν αποτελεσματικά και να υλοποιήσουν τους στόχους του υπάρχοντος αναλυτικού προγράμματος που είναι προαπαιτούμενοι για να μπορέσουν τα παιδιά να ανταπεξέλθουν επιτυχώς στις απαιτήσεις του δημοτικού σχολείου. Επιπλέον, μόνο έτσι διασφαλίζεται η δυνατότητα για διερεύνηση και πρόληψη των μαθησιακών δυσκολιών και την έγκαιρη αντιμετώπιση τους μέχρι το παιδί να φοιτήσει στο δημοτικό σχολείο.

Επιπλέον, τον πιο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το νηπιαγωγείο στη μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό σχολείο που είναι από τις πιο σημαντικές για τα ίδια και τις οικογένειες τους. Οι εμπειρίες που αποκτούν τα δύο χρόνια φοίτησης στο νηπιαγωγείο επηρεάζουν τη σχέση τους με τη μάθηση αλλά και τους τρόπους που διαχειρίζονται τις αλλαγές στη ζωή τους. Η έναρξη του δημοτικού σχολείου θεωρείται μετάβαση ζωής για τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Είναι περίοδος σημαντικών αλλαγών που προκαλεί άγχος αλλά και συγκινήσεις. Τα παιδιά και οι οικογένειές τους προσαρμόζονται σε νέους ρόλους και προσδοκίες και βιώνουν καινούργιες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις. .Για να είναι όμως ομαλή η μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο είναι σημαντικό να υπάρχει «συνέχεια» και εξέλιξη στις εμπειρίες μάθησης που βιώνουν. Οι μεγάλες διαφορές νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου δημιουργούν «ασυνέχειες» στη ζωή των παιδιών, που δυσκολεύουν την προσαρμογή τους στο δημοτικό σχολείο και την ευρύτερη πρόοδο τους. Η δημιουργία σύνδεσης νηπιαγωγείου – δημοτικού σχολείου και η συμμετοχή των παιδιών σε προγράμματα μετάβασης τα εξοικειώνει με τις απαιτήσεις του δημοτικού σχολείου και συμβάλει θετικά στην ομαλή προσαρμογή των παιδιών σχολικό πλαίσιο.

Επομένως, μιλάμε ήδη για συστηματική εκπαίδευση με σκόπιμους, συγκεκριμένους και μεθοδευμένους μαθησιακούς στόχους, μέσα σε ένα εκπαιδευτικά ευέλικτο και με πλούσια ερεθίσματα σχολικό περιβάλλον που με βάση το παιχνίδι, την προσωπική διερεύνηση, τη δημιουργικότητα και την εργασία σε ομάδες θα αποτελέσει τη βάση για την ομαλή ένταξη των παιδιών στη μαθητική κοινότητα  και στη συνέχεια στην κοινωνία.

Διευκρινιστικά και προς αποφυγή παρερμηνειών του όρου, της ουσίας και του ρόλου που διαδραματίζει το Νηπιαγωγείο στη σύγχρονη ελληνική εκπαιδευτική και στην κοινωνική πραγματικότητα, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι το νηπιαγωγείο ανήκει στην πρωτοσχολική εκπαίδευση που στο εξωτερικό ονομάζεται pre-primaryeducation (προ-δημοτική εκπαίδευση), ή primaryeducation (πρωτοβάθμια εκπαίδευση ). Ο όρος προσχολική αγωγή (nursery) στο εξωτερικό χρησιμοποιείται για τους παιδικούς σταθμούς

Συνεπώς, τα δύο (2) χρόνια υποχρεωτικής φοίτησης στο Νηπιαγωγείο θα διευκολύνουν την ομαλή μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό και επίσης θα διευκολύνουν την υλοποίηση του ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ για το νηπιαγωγείο. Επιπλέον θα αποτελέσουν τη βάση του σχεδιασμού της 8χρόνης Α/θμιας ενιαίας υποχρεωτικής εκπαίδευσης που είναι χρόνιο αίτημα του εκπαιδευτικού κλάδου.

Οι διεθνείς πρακτικές

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπως στο Βέλγιο, Τσεχία, Ιταλία, Κύπρο, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Σλοβακία εφαρμόζεται ένα διακριτό σύστημα (split) εκπαίδευσης και αγωγής. Η αγωγή και η φροντίδα για την ηλικιακή ομάδα 0 – 3 ετών παρέχεται από διαφορετικούς φορείς και από επαγγελματίες προσχολικής αγωγής, ενώ η αγωγή και εκπαίδευση της ηλικιακής ομάδας 3- 6 ετών παρέχεται από εκπαιδευτικούς. Βεβαίως ο χρόνος εισαγωγής στο δημοτικό σχολείο είναι διαφορετικός σε κάθε χώρα και σε κάθε ήπειρο, σε άλλες χώρες όπως είναι οι Σκανδιναβικές ξεκινούν το δημοτικό σχολείο 7 ετών, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία από 5 ετών.

Σε καμία χώρα της Ευρώπης και σε κανένα επίσημο όργανο ταξινόμησης  η ηλικία 0-3 ετών δεν μπορεί να ενταχθεί σε δομές Α/θμιας εκπαίδευσης, όπως την ορίζουμε εμείς δηλαδή, νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο.

Οι χώρες που έχουν ενοποιήσει τις υπηρεσίες φροντίδας και εκπαίδευσης στην πλειονότητες τους αφενός δεν έχουν θεσπίσει την υποχρεωτική εκπαίδευση για την ηλικία της προ-δημοτικής εκπαίδευσης (pre-primaryeducation) και αφετέρου διαθέτουν προγράμματα σπουδών περισσότερο κοινωνικού και όχι εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Επιπλέον, σε αρκετές χώρες οι υπηρεσίες φροντίδας και αγωγής παιδιών προσχολικής ηλικίας υπάγονται στον έλεγχο υπουργείων κοινωνικού χαρακτήρα και όχι υπουργείων παιδείας ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι δαπάνες δεν καλύπτονται από το κράτος αλλά με συνδρομή των γονέων.

Το ενιαίο (unitary) σύστημα 0-12 εφαρμόζεται μόνο στις Σκανδιναβικές χώρες. Στις χώρες όμως αυτές τόσο το εκπαιδευτικό σύστημα και όσο και το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον είναι εντελώς διαφορετικό σε σχέση με τις ιστορικοπολιτισμικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της ελληνικής πραγματικότητας καθώς και τις υπάρχουσες εκπαιδευτικές δομές, αφού ιστορικά στη χώρα μας το νηπιαγωγείο (4-6 ετών) ανήκει στην Α/θμια εκπαίδευση.